Ένα «ανοιχτό» σχολείο εισάγει αποτελεσματικά τους νεωτερισμούς στην εκπαίδευση, επανασχεδιάζει τη διαδικασία της μάθησης για να συμπεριλάβει όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας και να εντάξει οικογένειες, τοπικές οργανώσεις, επιχειρήσεις, εμπειρογνώμονες, πανεπιστήμια, μουσεία και όλους τους κοινωνικούς εταίρους σε ένα σύγχρονο «οικοσύστημα» εκπαιδευτικής καινοτομίας. Το σχολείο αυτό αξιοποιεί τα εργαλεία της εξατομικευμένης και ανακαλυπτικής μάθησης, την τεχνολογία, τη διδασκαλία των φυσικών και ανθρωπιστικών επιστημών για τη μελέτη τοπικών και παγκόσμιων ζητημάτων. Είναι το σχολείο που εντάσσει στην εκπαιδευτική διαδικασία έναν σχολικό κήπο, ένα κοντινό μουσείο, ένα ερευνητικό κέντρο αιχμής, την τοπική οικονομία και τα προϊόντα της αλλά και μια επιχείρηση. Είναι το σχολείο που μαθαίνει να αγωνιά για τον ρόλο και την ουσιαστική συμμετοχή ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Είναι ένας κόμβος καινοτόμων ιδεών και εργασιών, τις οποίες επινοούν και υλοποιούν μαθητές, με την υποστήριξη των εκπαιδευτικών και τη χρήση «ανοιχτών» επιστημονικών δεδομένων. Είναι, επίσης, ένας «φάρος» διάδοσης αυτών των ιδεών σε γειτονικά σχολεία, αλλά και σε πιο απομακρυσμένα, που μοιράζονται την κοινή έγνοια για τη μελέτη των φυσικών φαινομένων, την ατμοσφαιρική ρύπανση, την ποιότητα του νερού, την κλιματική αλλαγή, την υπαίθρια εκπαίδευση, την επιστήμη των πολιτών, τη συμπερίληψη, την αλληλεγγύη, τη δημοκρατία.
Ποιος είναι ο πραγματικός ρόλος των γονέων στο σύγχρονο σχολείο; Πώς μπορεί το σχολείο να λειτουργήσει ως κόμβος διάχυσης της επιστημονικής γνώσης στους γονείς των μαθητών; Τι είδους διαδικασίες μπορούν να εφαρμόσουν οι εκπαιδευτικοί και τα στελέχη της εκπαίδευσης για να εντάξουν την γονεϊκή εμπειρογνωμοσύνη στην εκπαιδευτική διαδικασία; Μπορεί η οικογένεια να βοηθήσει στον μετασχηματισμό του σχολείου σε ένα «ανοιχτό οικοσύστημα»; Μπορεί ένα εκπαιδευτικό σύστημα να υποστηρίξει την ενεργό συμμετοχή στο σχολείο (και κατ’ επέκταση στην τοπική κοινότητα) γονέων από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως οι πρόσφυγες και οι μετανάστες;
Στην εποχή των ψεύτικων ειδήσεων, της αντι-επιστημονικής προπαγάνδας και της απαξίωσης των δημοκρατικών θεσμών, όλοι μοιάζουν να συμφωνούν ότι ο ρόλος του σχολείου στην καλλιέργεια της υπεύθυνης πολιτειότητας πρέπει να είναι ιδιαίτερα αυξημένος. Ποια είναι όμως η ενδεδειγμένη προσέγγιση στο εν λόγω ζήτημα; Πώς μπορούμε να πείσουμε τα παιδιά ότι χρειάζεται να αρχίσουν να σκέφτονται πέρα από το τυπικό σχήμα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του πολίτη και του κράτους και προς ένα μοντέλο, που η διαφάνεια και ο διαρκής δημοκρατικός έλεγχος συλλογικών και κεντρικών αποφάσεων, με όχημα τα επιστημονικά δεδομένα, γίνονται κυρίαρχες διαδικασίες; Ποιος ο ρόλος τόσο της επιστήμης όσο και των τεχνών σε αυτή τη διαδικασία ενδυνάμωσης;
life.
H μέθοδος project ή ερευνητικών σχεδίων/εργασιών είναι μια ανοιχτή διαδικασία μάθησης με έντονο βιωματικό χαρακτήρα, που στηρίζεται σε ανακαλυπτικές προσεγγίσεις και που ευδοκιμεί σε τάξεις με προσανατολισμό στη συνεργατικότητα και στη λογική της ομάδας. Οι σύγχρονες μεθοδολογίες προσπαθούν να συνδέσουν αυτές τις εργασίες με την ψηλάφηση τοπικών ή διεθνών ζητημάτων και με τη χρήση ανοιχτών επιστημονικών δεδομένων.
Η Υπεύθυνη Έρευνα και Καινοτομία (ΥΕΚ) υποστηρίζει την ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στους τομείς της επιστήμης, της έρευνας και της καινοτομίας, απαιτώντας την σύνδεση των διαδικασιών, των στόχων και των αποτελεσμάτων τους με τις σύγχρονες παγκόσμιες προκλήσεις στην υγεία, στην επισιτιστική ασφάλεια, στην αειφόρο γεωργία και αλιεία, στη βιο-οικονομία, στην ασφαλή, καθαρή και αποδοτική ενέργεια, στις έξυπνες μεταφορές, στην κλιματική αλλαγή, στην χωρίς αποκλεισμούς ασφάλεια. Είναι ένα ευρύτερο πλαίσιο που στοχεύει στην ανάδειξη της διαφάνειας, της συμμετοχής των πολιτών, της ανοικτής πρόσβασης, της ισότητας των φύλων, της διδασκαλίας των φυσικών επιστημών, της δεοντολογίας και της ορθής διακυβέρνησης. Οι πρακτικές ΥΕΚ προσπαθούν να έχουν ηθικά αποδεκτά, βιώσιμα και κοινωνικά επιθυμητά αποτελέσματα και προτείνουν την ενσωμάτωση της φωνής των πολιτών στην έρευνα και στην καινοτομία.